ไท ดำ หรือ ผู้ไทดำ เป็นกลุ่มไท ชน กลุ่มหนึ่ง ที่เรียกตนเองว่า ไท หรือ ไตย (TAI ) โดยมีคนเรียกชื่อ ต่าง ๆ หลายชื่อ เช่น ลาวโซ่ง ไทยโซ่ง ลาวซงดำ ผู้ไทยดำ ผู้ไตซงดำ ไทยทรงดำ ไทยโซ่งดำ แต่คำว่า “ไทดำ” จะเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลาย ถิ่นเดิมของ ชาวไทดำอยู่ในแคว้นสิบสองจุไทย

 บริเวณ แม่น้ำดำ แม่น้ำแดง (น้ำแตหรือน้ำแท้หรือน้ำต๋าว) และบริเวณ แม่น้ำอู (แม่น้ำที่ไหลมาบรรจบกับแม่น้ำโขงที่หลวงพระบาง) ในแคว้นสิบสองจุไทยนี้ มีเมืองแถง (ปัจจุบันคือ เมืองเดียนเบียนฟู) เป็นเมืองหลวงเมื่อ พ.ศ. 1463 พระเจ้าล้านเจื้อง เป็นผู้สร้าง เมืองแถงนี้ อยู่ทางตอนเหนือของ สปป.ลาวและอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ของประเทศเวียดนาม ชาวไทดำมี ประวัติศาสตร์อันยาวนาน มีขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม ภาษาพูด ภาษาเขียนเป็นของตัวเอง เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว มีความเป็นอยู่เรียบง่าย มีจิตใจเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ รักความสงบ การดำรงชีวิตประจำวันยังคงผูกพันกับประเพณี พิธีกรรมและความ เชื่อดั้งเดิมอยู่ ลักษณะทางสังคมของไทดำยังคงรักษาขนบธรรมเนียมจารีต ประเพณี มีกษัตริย์ปกครองถึง 45 พระองค์ ปัจจุบันไทดำอาศัยอยู่ทั่วไป ตั้งแต่มณฑลกวางสี ยูนนาน ตังเกี๋ย ของประเทศจีน มีมากในแคว้นสิบสองจุไทย โดยเฉพาะแถบเมืองแถงจะมีไทดำอยู่หนาแน่น ส่วน สปป.ลาวก็มีไทดำอยู่มากเช่นกัน